QK 2- Quá trình xây dựng, chiến đấu và trưởng thành (1949-2025), LLVT tỉnh Điện Biên đã không ngừng lớn mạnh, lập nhiều chiến công hiển hách… Qua đó góp phần quan trọng cùng quân và dân cả nước viết nên những trang sử hào hùng, làm rạng danh non sông đất nước.

Tượng đài Chiến thắng Điện Biên Phủ nằm giữa trung tâm thành phố Điện Biên Phủ, ghi dấu tích hào hùng của dân tộc trong lịch sử dựng nước và giữ nước chống quân xâm lược.

Khi Cách mạng tháng Tám năm 1945 bùng nổ, khí thế cách mạng lan tỏa mạnh mẽ đến Lai Châu cũ (địa bàn bao gồm Điện Biên ngày nay). Để đáp ứng yêu cầu của cuộc đấu tranh cách mạng, vào tháng 7 năm 1949, Bộ Tư lệnh Liên khu 10 đã quyết định thành lập Đội Xung phong Lai Châu (còn gọi là Đội Vũ trang Tuyên truyền Lai Châu) với 34 cán bộ, chiến sĩ. Đây là đơn vị đầu tiên, đặt nền móng vững chắc cho sự hình thành và phát triển của LLVT tỉnh.

Với vai trò là lực lượng nòng cốt, LLVT tỉnh Lai Châu cũ (nay là Điện Biên và Lai Châu) đã không ngừng lớn mạnh. Đến cuối năm 1952, toàn tỉnh đã có một đại đội chủ lực và nhiều trung đội, tiểu đội du kích ở các huyện, với số lượng lên tới hàng trăm cán bộ, chiến sĩ, được trang bị vũ khí đầy đủ. Đến năm 1953, Tỉnh đội bộ Dân quân Lai Châu chính thức ra đời, khẳng định sự trưởng thành vượt bậc về tổ chức của LLVT tỉnh. LLVT tỉnh đã tích cực tham gia các hoạt động chiến đấu, bảo vệ vùng giải phóng, chuẩn bị cho những trận đánh lịch sử sắp tới.

Đầu tháng 3 năm 1954, Pháp tập trung 16.200 quân, biến Điện Biên Phủ thành một “pháo đài không thể công phá” với tham vọng nghiền nát ý chí kháng chiến của ta. Tuy nhiên, dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Trung ương Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, Chiến dịch Điện Biên Phủ đã được mở ra. Trải qua 56 ngày đêm chiến đấu gian khổ và ác liệt, với 3 đợt tiến công vang dội, quân và dân ta đã làm chủ hoàn toàn Tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ. Chiến thắng lịch sử này đã góp phần quyết định vào việc kết thúc thắng lợi cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. LLVT tỉnh Điện Biên tự hào là một phần không thể tách rời trong chiến công vĩ đại đó, góp sức tiêu diệt toàn bộ quân địch và giải phóng hoàn toàn Lai Châu vào cuối tháng 9 năm 1954.

Sau thắng lợi “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu” của Chiến dịch Điện Biên Phủ, LLVT tỉnh tiếp tục củng cố, xây dựng lực lượng, tham gia khắc phục hậu quả chiến tranh, đấu tranh chống gián điệp, biệt kích và tiễu phỉ, trừ gian. Đồng thời, LLVT tỉnh còn tích cực tham gia phát triển kinh tế, văn hóa – xã hội, góp phần xây dựng cuộc sống mới và chuẩn bị cho cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Trong giai đoạn này, LLVT tỉnh Điện Biên vừa sản xuất, vừa chiến đấu chống chiến tranh phá hoại lần thứ nhất và thứ hai của đế quốc Mỹ. Với tinh thần “chia lửa” cùng cả nước, Điện Biên đã chi viện sức người, sức của cho tiền tuyến, góp phần vào thắng lợi vĩ đại của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Đặc biệt, LLVT tỉnh còn tích cực tham gia thực hiện nhiệm vụ quốc tế cao cả, giúp đỡ nhân dân Lào anh em trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc.

Sau năm 1975, LLVT tỉnh Điện Biên tiếp tục tăng cường củng cố, xây dựng lực lượng, cùng với quân và dân cả nước kiên cường đấu tranh, bảo vệ vững chắc từng tấc đất biên cương. Song song đó, LLVT tỉnh cũng tham gia khắc phục hậu quả chiến tranh, phòng chống chiến tranh phá hoại nhiều mặt của các thế lực thù địch và từng bước xây dựng khu vực phòng thủ.

Các lực lượng tham gia diễu binh, diễu hành kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ (tháng 5 năm 2024).

Bước vào thời kỳ đổi mới, LLVT tỉnh tập trung nâng cao chất lượng, xây dựng khu vực phòng thủ tỉnh và huyện vững chắc. Sau khi tỉnh Điện Biên được tách ra vào năm 2003, LLVT tỉnh tiếp tục phát huy truyền thống anh hùng, hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao. LLVT tỉnh Điện Biên không ngừng lớn mạnh, đáp ứng kịp thời những yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Đến nay, LLVT tỉnh Điện Biên vẫn tiếp tục củng cố, huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, đảm bảo vai trò nòng cốt trong công tác quốc phòng – an ninh, góp phần quan trọng vào sự phát triển bền vững của tỉnh và bảo vệ vững chắc chủ quyền biên giới quốc gia.

Dân quân xã Thanh Nưa, tỉnh Điên Biên luyện tập bắn súng AK.

Nhìn lại chặng đường 76 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, LLVT tỉnh Điện Biên đã phát huy truyền thống anh hùng, bất khuất của dân tộc, góp phần quan trọng cùng quân và dân cả nước viết nên những trang sử hào hùng. Từ một lực lượng non trẻ, được hình thành trong khói lửa chiến tranh, đến nay, LLVT Điện Biên đã không ngừng lớn mạnh, trưởng thành và chiến thắng, lập được nhiều chiến công to lớn, góp phần tô thắm truyền thống vẻ vang của Quân đội nhân dân Việt Nam anh hùng và truyền thống đấu tranh oanh liệt của nhân dân các dân tộc trong tỉnh.

Trong suốt quá trình xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, LLVT tỉnh Điện Biên đã có nhiều tập thể và cá nhân anh hùng, mãi mãi là niềm tự hào của mảnh đất biên cương. 22 tập thể và 20 cá nhân xuất sắc được Đảng, Nhà nước phong tặng Danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân. Với những cống hiến to lớn, LLVT tỉnh Điện Biên đã vinh dự được Đảng và Nhà nước trao tặng nhiều phần thưởng cao quý: 1 Huân chương Sao Vàng; 2 Huân chương Hồ Chí Minh; 1 Huân chương Độc lập Hạng Nhất; 1 Huân chương Độc lập Hạng Nhì; 13 Huân chương Quân công Hạng Nhất, Nhì, Ba; 71 Huân chương Chiến công Hạng Nhất, Nhì, Ba; 1 Huân chương Bảo vệ Tổ quốc Hạng Ba; 1 Huân chương Bảo vệ Tổ quốc Hạng Nhì; 2 Cờ thi đua Quyết thắng của Chính phủ; 6 Cờ thi đua xuất sắc của Bộ Quốc phòng; 7 Cờ thi đua xuất sắc của Bộ Tư lệnh Quân khu 2. Ngoài ra, LLVT tỉnh còn vinh dự nhận được hàng ngàn Huân, Huy chương và Kỷ niệm chương cao quý từ nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào trao tặng, khẳng định mối quan hệ đoàn kết hữu nghị đặc biệt giữa hai nước.

Với truyền thống hào hùng, lòng tự hào về quá khứ, cùng với sự quan tâm của Đảng, Nhà nước và nhân dân, tin tưởng rằng LLVT tỉnh Điện Biên sẽ tiếp tục phát huy sức mạnh tổng hợp, xây dựng lực lượng ngày càng vững mạnh toàn diện, góp phần giữ vững ổn định chính trị, phát triển kinh tế – xã hội, bảo vệ vững chắc biên cương Tổ quốc, xứng đáng là “phên dậu vững chãi” của Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Đại tá TRỊNH ĐỨC THIÊM, Chỉ huy trưởng Bộ CHQS tỉnh Điện Biên