Những bài báo cách mạng đầu tiên của Việt Nam
QK2 – Hiện nay, tại Bảo tàng Lịch sử Quốc gia đang lưu giữ Bộ sưu tập Báo chí Cách mạng Việt Nam từ trước năm 1945, gồm 91 đầu báo, tạp chí. Trong đó được chia thành hai giai đoạn. Giai đoạn thứ nhất là đầu báo, tạp chí xuất bản trước ngày 3/2/1930 (6 tờ); giai đoạn thứ hai là đầu báo, tạp chí xuất bản sau ngày 3/2/1930 (85 tờ).
Giai đoạn thứ nhất gồm một số tờ báo tiểu biểu như: Báo Thân Ái, cơ quan ngôn luận của hội Thân Ái, chi hội Việt Nam cách mạng Thanh Niên của Việt Kiều ở Thái Lan do Nguyễn Ái Quốc sáng lập năm 1928; báo Búa Liềm, cơ quan Trung ương ở Đông Dương cộng sản Đảng, một trong những tổ chức tiền thân của Đảng Cộng sản Việt Nam; báo Lao động, cơ quan ngôn luận của Tổng Công ty hội Đỏ Bắc Kỳ, tiền thân của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam hiện nay.
Báo Tin Tức, cơ quan ngôn luận của Mặt trận Dân chủ Đông Dương, phát hành năm 1938.
Giai đoạn thứ 2 được chia thành 4 nhóm: Nhóm Báo chí của Trung ương có 7 tờ, bao gồm: Báo Tranh Đấu (1930), cơ quan Trung ương của Đảng Cộng sản Việt Nam; báo Cờ Vô Sản (1931), cơ quan Trung ương của Đảng Cộng sản Đông Dương; báo Giác Ngộ, cơ quan binh vận của Đảng Cộng sản Đông Dương, sau đổi tên thành Đảng Cộng sản Việt Nam; báo Dân chúng (1938), cơ quan độc lập xã hội chính trị, ta thuê lại chuyển thành báo của Trung ương Đảng Cộng sản Đông Dương; báo Cờ Giải Phóng (1943 – 1945), cơ quan tuyên truyền cổ động của Trung ương Đảng Cộng sản Đông Dương; báo Sự Thật (1945), cơ quan tuyên truyền của Hội nghiên cứu chủ nghĩa Mác ở Đông Dương.
Nhóm Báo chí của các cấp bộ Đảng ở địa phương, gồm 31 tờ, như: Xứ ủy Bắc Kỳ, Trung Kỳ, Nam Kỳ, cấp liên tỉnh và cấp tỉnh ủy, cấp huyện.
Nhóm báo chí của các tổ chức quần chúng, cơ quan đoàn thể do Đảng lãnh đạo gồm có 28 tờ, tiêu biểu như: Mặt trận Dân tộc phản đế, Mặt trận Việt Minh, Tổ chức Công đoàn, Tổ chức Thanh niên, Cơ quan Vận động quân nhân.
Thực tế cho thấy, báo chí có vai trò vô cùng quan trọng trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc và bảo vệ Tổ quốc. Sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói: “Báo chí là một mặt trận”, “Cây bút là vũ khí sắc bén, bài báo là tờ hịch cách mạng”. Vì thế, “cán bộ báo chí cũng là chiến sĩ cách mạng, cây bút, trang giấy là vũ khí sắc bén của họ”. Trước khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời, ở nước ta chưa có một lực lượng nào, một cơ quan nào, một tổ chức nào chủ trương xuất bản báo chí làm cơ quan ngôn luận, làm vũ khí chiến đấu của mình. Chỉ đến khi Nguyyễn Ái Quốc sáng lập ra tổ chức Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên, ra báo Thanh Niên, xuất bản số đầu tiên vào ngày 21/6/1925. Đây được xem là tờ báo cách mạng đầu tiên của Việt Nam.
THU HUYỀN (st)
Quân khu 1
