QK2 – Trong bài thơ “Bác ơi” khi Chủ tịch Hồ Chí Minh về với cõi người hiền, nhà thơ Tố Hữu từng xúc cảm với nỗi niềm đau đáu của Bác: “Bác nhớ miền Nam, nỗi nhớ nhà/ Miền Nam mong Bác, nỗi mong cha”.

Sinh ra trên dải đất miền Trung nắng và gió, thời niên thiếu, cậu bé Nguyễn Sinh Cung sống cùng gia đình ở Cố đô Huế. Người Cha của Bác là cụ Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc, từng dạy học, làm quan, bốc thuốc chữa bệnh và tham gia hoạt động truyền bá tư tưởng yêu nước thương dân… ở nhiều vùng đất Nam Trung Bộ và Nam Bộ. Người thanh niên Nguyễn Tất Thành cũng từng dạy học ở Bình Thuận, cho đến năm 1911, rời bến cảng Nhà Rồng ra đi tìm đường cứu nước. Có lẽ từ nỗi niềm đó, hình ảnh miền Nam luôn luôn in đậm trong trái tim Bác trong suốt cuộc đời. Người luôn hướng tình cảm, sự quan tâm của mình đến mảnh đất “thành đồng Tổ quốc”, đến đồng bào và chiến sĩ Nam Bộ. Bác từng chia sẻ đầy xúc động: “Ở miền Nam, mỗi người, mỗi gia đình đều có một nỗi đau khổ riêng. Gộp nỗi đau khổ riêng của mỗi người, mỗi gia đình lại thì thành nỗi đau khổ của tôi”.

Bác Hồ và đội thiếu nhi dũng cảm miền Nam (ảnh tư liệu)

Ngay sau Cách mạng Tháng Tám thành công, để thực hiện các biện pháp tình thế của nền cách mạng non trẻ, Bác đi dự Hội nghị Phông-ten-nơ-brô năm 1946. Tại hội nghị, Người tuyên bố: “Nam Bộ là máu của máu Việt Nam, là thịt của thịt Việt Nam. Sông có thể cạn, núi có thể mòn, song chân lý ấy không bao giờ thay đổi”. Sau hội nghị đó, Người nhận được một bức điện từ Sài Gòn của viên Cao ủy Pháp xin gặp. Người nhận lời và hẹn gặp ở vịnh Cam Ranh vào ngày 18/10/1946. Hôm đó, trên Tuần dương hạm Suffer đậu ngoài khơi vịnh Cam Ranh, Người đã trao đổi với phía Pháp về việc thực hiện Tạm ước 14-9, trong đó có nội dung chấm dứt mọi hành động chiến tranh vào ngày 30-10-1946. Đây có lẽ là lần đặt chân trở lại vào miền Nam hiếm hoi của Bác sau 35 năm xa cách.

Một trong những lý do Bác luôn trăn trở đau đáu trong những năm tháng cuối cuộc đời là miền Nam vẫn bị chia cắt, đồng bào chịu gót giày xéo của đế quốc và bè lũ tay sai bán nước. Người khẳng định: “Đồng bào Nam bộ là dân nước Việt Nam”. “Một ngày mà Tổ quốc chưa thống nhất, đồng bào còn chịu khổ là một ngày tôi ăn không ngon, ngủ không yên”. Bác thường xuyên gặp mặt các đoàn đại biểu, cán bộ từ miền Nam ra, mỗi lần được gặp, Bác rất vui mừng và xúc động. Vào năm 1962, Đoàn đại biểu Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam ra thǎm miền Bắc, Người đặt bàn tay lên ngực trái và xúc động nói: “Bác chẳng có gì tặng lại cả, chỉ có cái này: Miền Nam yêu quý luôn ở trong trái tim tôi”. Tiếp đó năm 1965, gặp đoàn anh hùng dũng sỹ miền Nam ra thăm miền Bắc, Người trào dâng xúc động: “Bác mong các cháu lắm, Bác nhớ đồng bào miền Nam lắm”.

Những tháng ngày cuối cuộc đời, Bác càng nhớ thương đồng bào miền Nam. Vào tháng 3 năm 1968, Người gửi thư cho Tổng Bí thư Lê Duẩn: “Chú có ý khuyên Bác đi thăm đồng bào miền Nam sau ngày ta thắng lợi hoàn toàn. Bác rất tán thành. Nhưng nay chỉ đổi chữ “sau” thành chữ trước ngày thắng lợi hoàn toàn”. Người yêu cầu hễ có đồng chí, đồng bào nào từ miền Nam ra thì phải cho Người biết và đưa vào gặp Bác. Tháng 3-1969, các đồng chí Phạm Hùng và Hoàng Văn Thái từ miền Nam ra Bắc, Người vẫn nhắc tới việc vào thăm miền Nam. Người hỏi: “Các chú có thể chuẩn bị cho Bác sớm vào thăm đồng bào miền Nam được không?”. 

Nằm trên giường bệnh, Bác vẫn thường xuyên hỏi han, nghe báo cáo tình hình chiến trường và theo dõi bản đồ chiến sự miền Nam. Sau cơn mệt nặng, bao giờ Bác cũng hỏi tin tức về miền Nam.

Trong bản Di chúc thiêng liêng, trước lúc đi xa, Người căn dặn: “Cuộc chống Mỹ cứu nước của nhân dân ta dù phải kinh qua gian khổ, hy sinh nhiều hơn nữa, song nhất định thắng lợi hoàn toàn. Đó là một điều chắc chắn. Tôi có ý định đến ngày đó, tôi sẽ đi khắp hai miền Nam Bắc, để chúc mừng đồng bào, cán bộ và chiến sĩ anh hùng; thăm hỏi các cụ phụ lão, các cháu thanh niên và nhi đồng yêu quý của chúng ta”.

Từ nỗi niềm và tình cảm thiêng liêng cao cả của Bác với miền Nam cũng như với Tổ quốc, đáp ứng lòng mong mỏi của Bác, cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của nhân dân từng bước vượt qua khó khăn thách thức và giành thắng lợi vẻ vang, thu non sông về một mối. Đồng bào Nam – Bắc sum họp một nhà. Chiến dịch lớn cuối cùng kết thúc cuộc kháng chiến chống Mỹ mang tên Hồ Chí Minh. Thành phố nơi Người ra đi tìm đường cứu nước vinh dự mang tên Hồ Chí Minh; đó là tình cảm, niềm tôn kính của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta với lãnh tụ Hồ Chí Minh vĩ đại.

 VIỆT KHÔI