QK2 – Bên cạnh những tiện ích không thể phủ nhận, MXH cũng mở ra một "chiến trường" mới cho người sử dụng. Các hình thức lừa đảo trực tuyến ngày càng tinh vi, đa dạng, khiến nhiều người mất cảnh giác và trở thành nạn nhân của những kẻ xấu. Bài viết này sẽ đi sâu vào tìm hiểu một số hình thức lừa đảo phổ biến hiện nay.

Cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn 741 (Bộ CHQS tỉnh Điện Biên) tìm hiểu thông tin trên báo chí.

Lừa đảo tiền ảo – Ảo vọng làm giàu nhanh chóng

Tiền ảo với sự tăng trưởng chóng mặt trong những năm gần đây, đã trở thành mục tiêu hấp dẫn của tội phạm mạng. Chúng tạo ra các dự án đầu tư "ảo" như "ấp trứng", "nuôi heo online" hay các sàn giao dịch tiền ảo không có thật. Các dự án này thường được quảng cáo rầm rộ trên MXH với những lời hứa hẹn về lợi nhuận "khủng", hoa hồng hấp dẫn, thu hút những người nhẹ dạ cả tin, thiếu hiểu biết về thị trường tiền ảo.

Ban đầu, để tạo niềm tin, các đối tượng lừa đảo có thể trả lãi đúng hẹn, thậm chí cho phép nhà đầu tư rút một phần tiền nhỏ. Tuy nhiên, khi đã huy động được một số tiền lớn, chúng sẽ biến mất hoặc đánh sập hệ thống, chiếm đoạt toàn bộ tài sản của nạn nhân.

Hack tài khoản MXH – Mạo danh người quen để lừa đảo

MXH là nơi chúng ta kết nối, chia sẻ thông tin với bạn bè, người thân. Tuy nhiên, tội phạm mạng đã lợi dụng điều này để thực hiện các hành vi lừa đảo. Chúng sử dụng các thủ đoạn như gửi đường link giả mạo qua tin nhắn hoặc bình luận trên mạng xã hội. Khi nạn nhân click vào đường link và đăng nhập, thông tin tài khoản sẽ bị đánh cắp. Sau đó, kẻ xấu sẽ mạo danh nạn nhân để vay mượn tiền từ bạn bè, người thân trong danh sách liên lạc.

Ví dụ: Chị A nhận được tin nhắn từ một người bạn trên Facebook, nhờ chị chuyển khoản gấp một số tiền. Tin tưởng bạn mình, chị A đã chuyển tiền mà không kiểm tra kỹ, để rồi sau đó mới biết tài khoản Facebook của bạn đã bị hack.

Việc nhẹ lương cao

Trên các trang MXH, không khó để bắt gặp những lời mời chào hấp dẫn về công việc online với mức lương cao, thời gian linh hoạt, không yêu cầu kinh nghiệm. Tuy nhiên, đây có thể là chiêu trò của những kẻ lừa đảo đa cấp. Sau khi nạn nhân đăng ký, chúng sẽ yêu cầu đóng phí hoặc mua hàng với giá cao để được nhận việc. Thực chất, đây chỉ là cách để chúng chiếm đoạt tiền của người lao động.

Ví dụ: Một công ty quảng cáo tuyển dụng cộng tác viên online với công việc đơn giản là đánh giá sản phẩm, mức lương hấp dẫn. Tuy nhiên, sau khi nhiều người đăng ký, công ty yêu cầu họ phải mua một bộ sản phẩm trị giá vài triệu đồng để được bắt đầu công việc.

Giả danh cán bộ cơ quan chức năng – Lợi dụng lòng tin và sự sợ hãi

Đây là một hình thức lừa đảo tinh vi, lợi dụng lòng tin của người dân vào cơ quan chức năng như công an, viện kiểm sát, tòa án… Đối tượng lừa đảo sẽ giả danh cán bộ, gọi điện cho nạn nhân, thông báo họ liên quan đến một vụ án hình sự nghiêm trọng. Chúng sử dụng các thủ đoạn đe dọa, gây hoang mang, yêu cầu nạn nhân chuyển tiền vào tài khoản chỉ định để phục vụ điều tra, hoặc để "chạy án".

Ví dụ: Ông B nhận được cuộc gọi từ một người tự xưng là cán bộ công an, thông báo ông đang bị điều tra về tội rửa tiền. Hoảng sợ, ông B đã chuyển một số tiền lớn vào tài khoản do đối tượng cung cấp, để rồi sau đó mới biết mình đã bị lừa.

Vay tiền online – Cái bẫy lãi suất

Nhu cầu vay tiền nhanh, thủ tục đơn giản đã khiến nhiều người tìm đến các ứng dụng cho vay online. Tuy nhiên, không phải ứng dụng nào cũng uy tín và an toàn. Nhiều ứng dụng "tín dụng đen" đưa ra lãi suất "cắt cổ", thu phí cao và sử dụng các biện pháp đòi nợ trái pháp luật, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống của người vay.

Ví dụ: Anh C cần tiền gấp nên đã vay tiền qua một ứng dụng      online. Mặc dù số tiền vay không lớn, nhưng lãi suất quá cao khiến anh không thể trả nổi. Các đối tượng cho vay đã sử dụng nhiều hành vi đe dọa, khủng bố tinh thần để đòi nợ, khiến anh C rơi vào tình trạng tuyệt vọng.

Lừa đảo tình cảm – Tình ảo, tiền thật

Đây là hình thức lừa đảo tinh vi, nhắm vào những người cô đơn, khao khát tình cảm. Đối tượng lừa đảo thường là người nước ngoài, sử dụng MXH để làm quen, tạo mối quan hệ tình cảm với nạn nhân. Sau một thời gian, chúng sẽ viện các lý do như gửi quà, gửi tiền về Việt Nam nhưng bị hải quan giữ lại, nhờ nạn nhân đóng phí để nhận hàng. Thực chất, đây chỉ là chiêu trò để lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Ví dụ: Chị D làm quen với một người đàn ông nước ngoài trên MXH Sau một thời gian trò chuyện, hai người nảy sinh tình cảm. Người đàn ông nói sẽ gửi quà về cho chị D, nhưng sau đó lại báo rằng quà bị hải quan giữ lại, yêu cầu chị chuyển tiền để đóng phí. Chị D đã nhiều lần chuyển tiền, nhưng cuối cùng không nhận được quà và người đàn ông cũng biến mất.

Tin nhắn trúng thưởng

Ai cũng thích nhận quà, và tội phạm mạng đã lợi dụng điều này để giăng bẫy. Chúng gửi tin nhắn thông báo trúng thưởng từ các công ty, nhãn hàng lớn, yêu cầu người nhận cung cấp thông tin cá nhân, đóng phí để nhận giải. Tuy nhiên, tất cả chỉ là giả mạo.

Ví dụ: Bà E nhận được tin nhắn thông báo trúng thưởng một chiếc xe máy từ một hãng xe nổi tiếng. Bà được yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân và chuyển một khoản phí để nhận giải. Bà E đã làm theo, nhưng sau đó không nhận được xe và cũng không thể liên lạc lại với số điện thoại đã gửi tin nhắn.

Ngoài một số hình thức phổ biến trên, những kẻ xấu còn lợi dụng thực hiện các thủ đoạn lừa đảo khác như: “Bán hàng online” để bán hàng giả; “Cắt ghép hình ảnh – Tống tiền bằng nỗi sợ hãi”; “Hẹn hò online – Lừa tình để lừa tiền”… cùng nhiều chiêu trò khác. Để bảo vệ bản thân và người thân, người dùng cần nâng cao cảnh giác, không cung cấp thông tin cá nhân cho người lạ, kiểm tra kỹ thông tin trước khi giao dịch và sử dụng các phần mềm bảo mật uy tín.

NGUYỄN VŨ

Bài 3: Bảo đảm an toàn thông tin, chủ động phòng ngừa tội phạm lừa đảo trên mạng xã hội