QK2 – Không chỉ là lực lượng thực hiện nhiệm vụ quân sự đặc biệt, Đội quy tập hài cốt liệt sĩ Cục Chính trị Quân khu 2 còn là hình ảnh sinh động của đối ngoại quốc phòng nhân đạo trong thời bình. Sống giữa lòng dân, thấu hiểu tập quán và cư xử chuẩn mực, mỗi cán bộ, chiến sĩ của Đội đang góp phần củng cố lòng tin chiến lược Việt – Lào bằng những hành động lặng thầm, bền bỉ và sâu sắc.

Tại tỉnh U Đôm Xay (Lào) – Lễ đưa tiễn HCLS trở về đất Mẹ khi trời chưa kịp sáng.

NƠI GÓP PHẦN TĂNG CƯỜNG MỐI QUAN HỆ GIỮA HAI QUỐC GIA

Đội quy tập Cục Chính trị Quân khu 2 không chỉ là lực lượng tìm kiếm, cất bốc hài cốt liệt sĩ mà còn là “sứ giả nhân đạo” – những người lính mang trên vai cả nhiệm vụ quốc tế cao cả và hình ảnh Bộ đội Cụ Hồ thời bình. Điều đặc biệt ở đơn vị này là có đến 70% cán bộ, nhân viên biết và thành thạo tiếng Lào; hơn 80% đã từng có kinh nghiệm từ 3 mùa quy tập trở lên.

Chính sự gắn bó lâu dài ấy đã giúp họ xây dựng được mối quan hệ đặc biệt với chính quyền, nhân dân các tỉnh Bắc Lào. Nhiều địa phương coi Đội như người thân. Có bản, cán bộ còn được mời dự lễ hội dân gian, mừng cơm mới, được gọi bằng danh xưng đầy tình cảm: "anh bộ đội của bản tôi".

"Chúng tôi luôn xác định: không chỉ đến để tìm hài cốt, mà còn để lại niềm tin. Chữ tín là tài sản quý nhất, và niềm tin ấy phải được xây dựng bằng cả tấm lòng, bằng sự trung thực, tận tâm và văn hóa ứng xử đúng mực", Đại tá Dư Công Thịnh, Đội trưởng chia sẻ.

“ĐƯA QUÂN VÀO LÒNG DÂN” BẰNG NGHĨA TÌNH CAO CẢ

Mỗi địa bàn Đội quy tập đi qua đều để lại dấu ấn đậm nét bằng lối sống chan hòa, khiêm nhường, sẵn sàng chia sẻ khó khăn với dân bản. Không ít lần, cán bộ, nhân viên Đội vừa làm nhiệm vụ vừa cùng dân dựng lán, gùi nước, phát rẫy. Cũng có khi, đội quân quy tập trở thành lực lượng sơ cứu khi người dân gặp nạn giữa rừng sâu. Chính từ những nghĩa cử ấy, những tấm lòng đã mở ra và những thông tin quý giá mới xuất hiện.

Trung tá Nguyễn Kim Anh, Phó Đội trưởng cho biết: "Nhiều lần, chúng tôi xúc động khi người dân mang cả gạo dự trữ tại gia đình đến nơi Đội công tác để nấu cơm tiếp tế. Có bản, người già đi trước mở đường; thanh niên thì gùi gạo, soi đèn pin mang theo cuốc xẻng. Tình người ấy, chúng tôi không bao giờ quên".

Mùa khô 2024–2025, Đội đã tiếp cận 78 bản thuộc 23 huyện, tổ chức hàng trăm lượt tiếp xúc với trưởng bản, già làng và người có uy tín. Mỗi cuộc gặp gỡ là một nhịp cầu nối tiếp giữa hai dân tộc. Nhiều cán bộ địa phương nước bạn xúc động nói: "Chúng tôi không chỉ giúp bộ đội Việt Nam, mà là đang giúp chính linh hồn người anh em Lào – Việt đã cùng hy sinh cho độc lập."

TƯ TƯỞNG VỮNG, TÁC PHONG CHUẨN MỰC

Không có tiếng kèn, tiếng trống rộn ràng như những đoàn ngoại giao chính thức, Đội quy tập đi vào lòng người bằng chính sự lặng lẽ và tận tụy. Bộ Tư lệnh Quân khu luôn xác định đây là nhiệm vụ chính trị đặc biệt, cần sự phối hợp nhịp nhàng giữa công tác chính sách, công tác dân vận và đối ngoại quốc phòng.

Cán bộ, nhân viên Đội được quán triệt sâu sắc về trách nhiệm, ý nghĩa nhân văn của từng cuộc tìm kiếm. Tác phong sinh hoạt phải chuẩn chỉ, tuyệt đối tôn trọng luật pháp và phong tục nước bạn. Trong mọi tình huống, tập thể Đội giữ vững nguyên tắc "3 đúng mực (đúng mực trong lời nói, đúng mực trong hành vi, đúng mực trong trang phục và sinh hoạt).

Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Ngân, Phó Chủ nhiệm Chính trị Quân khu 2 nhấn mạnh: “Đội quy tập không chỉ là lực lượng thực hiện nhiệm vụ tìm kiếm hài cốt liệt sĩ, mà còn là hình ảnh trực tiếp của Quân khu trên đất bạn Lào. Mỗi hành động, lời nói, thái độ ứng xử đều mang ý nghĩa đối ngoại quốc phòng, là minh chứng sinh động cho đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” và tình đoàn kết đặc biệt Việt – Lào. Chính vì vậy, phải đặt chính trị tư tưởng lên hàng đầu, tuyệt đối tôn trọng luật pháp, phong tục nước bạn, đồng thời làm tốt công tác dân vận và giữ gìn hình ảnh Bộ đội Cụ Hồ.” Đó cũng là lý do vì sao, nhiều người dân Lào đã bật khóc khi chia tay Đội quy tập, dù chỉ mới gắn bó vài tuần.

Một câu chuyện được Trung tá Nguyễn Văn Tuấn, cán bộ Đội kể lại như dấu ấn khó quên. Trong một chuyến quy tập tại huyện Mường Ngòi, tỉnh Luông Pha Bang, khi trời mưa kéo dài khiến lương thực gần cạn, một gia đình dân bản đã tự tay giã gạo, gùi lên đỉnh núi tiếp tế. Bữa cơm hôm ấy chỉ có xôi trắng, muối vừng, nhưng đầy ắp nghĩa tình. Cũng trong chuyến đi đó, khi dựng lán trú mưa bên một con suối nhỏ gần bản Pạc Kha, huyện Mường Ngòi, tỉnh Luông Pha Bang, Đại úy QNCN Trần Ngọc Linh, nhân viên Đội đã kịp thời sơ cứu cho cụ già người Lào bị ngất do sốt cao trên đường đi nương về. Nhờ mang theo bộ túi y tế cơ động, anh đã dùng khăn ấm, thuốc hạ sốt và cõng cụ về tận bản an toàn. Sự tận tình ấy khiến cả bản cảm động, người dân gói xôi, quả chuối, tặng đội như một lời cảm ơn chân thành. Ngay hôm sau, cả bản kéo đến tặng gà, chuối, và lễ vật truyền thống để cảm ơn. Họ không chỉ cảm động vì một hành động y tế đơn thuần, mà vì tình người không biên giới.

"Những việc ấy không có trong kế hoạch, không nằm trong phương án nhiệm vụ, nhưng là mạch sống của quan hệ Việt – Lào thời bình. Đây là cách đối ngoại đi vào lòng người, không hình thức, không kịch bản," – Trung tá Cù Xuân Cường chia sẻ. Đó là giọt nước mắt của niềm tin, sự tri ân và hy vọng: rằng rồi đây, những người nằm lại sẽ lần lượt được trở về đất mẹ.

Bài, ảnh: XUÂN PHÚ – TIẾN THẾ – TUẤN NGỌC

Kỳ cuối: Không ai bị bỏ lại phía sau