Là một trong những mũi chủ công tiến vào Sài Gòn trong Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, Sư đoàn 304 – Đoàn Vinh Quang đã khắc ghi dấu ấn trong hàng ngàn trận đánh lớn nhỏ, góp phần làm nên thắng lợi trọn vẹn ngày 30/4/1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước. Ngày nay, phát huy truyền thống anh hùng, cán bộ, chiến sĩ Sư đoàn tiếp tục nỗ lực trong công tác huấn luyện, nhất là nhiệm vụ huấn luyện quân dự bị động viên, huấn luyện chiến sĩ mới, xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện “Mẫu mực, tiêu biểu”, sẵn sàng chiến đấu trong mọi tình huống.

Những trận đánh nổi tiếng của Sư đoàn 304

Ngay sau khi Hiệp định Giơ-ne-vơ được ký kết, đế quốc Mỹ đã trắng trợn phá hoại cam kết quốc tế, trực tiếp đưa quân xâm lược nước ta, biến miền Nam thành thuộc địa kiểu mới. Đáp lại lời kêu gọi thiêng liêng của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, tháng 9 năm 1965, cán bộ, chiến sĩ Sư đoàn 304 lại sục sôi khí thế, hành quân vào Nam, bước vào chặng đường chiến đấu đầy gian khổ nhưng cũng vô cùng oanh liệt.

Với truyền thống “Quyết chiến, quyết thắng”, những người lính 304 đã có mặt trên khắp các chiến trường ác liệt từ Quảng Trị, Hướng Hóa đến Tây Nguyên, Sài Gòn – Gia Định. Trải qua hơn 10 năm liên tục đọ sức với những sư đoàn thiện chiến của Mỹ và quân đội Sài Gòn, Sư đoàn đã tham gia hàng chục chiến dịch lớn nhỏ, trong đó có nhiều trận đánh để đời. Tiêu biểu như: Chiến thắng Plâyme năm 1965 ở Tây Nguyên – nơi bắt đầu làm nên bản anh hùng ca của quân và dân ta; giải phóng quận lỵ Hướng Hóa năm 1968 – đơn vị đầu tiên giành thắng lợi ở cấp quận tại miền Nam; chiến thắng Làng Vây cùng năm – khẳng định bước trưởng thành vượt bậc trong tổ chức, hiệp đồng binh chủng. Tiếp đó là những trận đánh nổi bật như Khe Sanh, Đường 9 – Nam Lào (1971), Quảng Trị (1972),… đã tạo nên những mốc son chói lọi trong hành trình chiến đấu và chiến thắng của Sư đoàn. Những chiến công nối tiếp nhau là minh chứng sống động cho bản lĩnh, tinh thần chiến đấu kiên cường và phẩm chất cách mạng của đơn vị chủ lực.

Ban chỉ huy Trung đoàn 66 bàn phương án tác chiến trước khi tiến công giải phóng Sài Gòn. Ảnh Tư liệu

Bước sang năm 1974, Sư đoàn 304 tiếp tục lập công trong chiến dịch giải phóng Thượng Đức được mệnh danh là “cánh cửa thép” phía Tây Nam Đà Nẵng. Trận thắng vang dội này không chỉ mang ý nghĩa quân sự mà còn có giá trị chiến lược lớn, góp phần quan trọng làm thay đổi cục diện chiến trường miền Nam.

Trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân 1975, đỉnh cao là Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, Sư đoàn 304 giữ vai trò chủ công trong đội hình Quân đoàn 2 – mũi thọc sâu phía Đông Bắc tiến vào trung tâm Sài Gòn. Ngày 29/4/1975, đơn vị nổ súng đánh chiếm căn cứ Nước Trong – Long Bình, quét sạch toàn bộ lực lượng địch cố thủ. Ngay sau đó, phối hợp chặt chẽ với các đơn vị bạn, Sư đoàn tiến thẳng vào nội đô, đánh chiếm các mục tiêu trọng yếu, góp phần làm nên thắng lợi cuối cùng vào trưa ngày 30/4/1975.

Đặc biệt, cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn 66 (Sư đoàn 304), do đồng chí Phạm Xuân Thệ (lúc đó là Trung đoàn phó) chỉ huy, đã trực tiếp bắt sống toàn bộ nội các Dương Văn Minh, buộc chính quyền Sài Gòn đầu hàng vô điều kiện, kết thúc thắng lợi trọn vẹn cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Những chiến công này là minh chứng hùng hồn cho sự trưởng thành vượt bậc của một đơn vị chủ lực cơ động mạnh được ví như “Sư đoàn thép” của Quân đội nhân dân Việt Nam.

Phát huy truyền thống “Đoàn kết – kiên cường – cơ động – đánh thắng”

Bước vào thời kỳ mới, Sư đoàn 304 tiếp tục khẳng định vai trò là đơn vị chủ lực trong huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu và xây dựng lực lượng dự bị động viên vững mạnh, đáp ứng yêu cầu bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Đại tá Trịnh Ca, Sư đoàn trưởng cho biết: “Đơn vị xác định nhiệm vụ huấn luyện quân dự bị động viên là yếu tố then chốt, bảo đảm tiềm lực quốc phòng vững chắc. Mỗi đợt huấn luyện không chỉ nhằm nâng cao trình độ quân sự mà còn giáo dục ý thức chính trị, khơi dậy tinh thần yêu nước, trách nhiệm bảo vệ Tổ quốc của từng quân nhân dự bị”.

Công tác huấn luyện được triển khai đồng bộ, chặt chẽ từ cấp trung đoàn đến tiểu đoàn, đại đội. Các nội dung huấn luyện được xây dựng sát thực tế chiến đấu, chú trọng rèn luyện thể lực, khả năng hiệp đồng, kỹ năng chiến đấu bộ binh, kết hợp huấn luyện chuyên ngành cho các đối tượng. Thượng tá Nguyễn Văn Lượng, Trung đoàn trưởng Trung đoàn 24 chia sẻ: Chúng tôi triển khai huấn luyện theo phương châm “cơ bản, thiết thực, vững chắc” ngay từ đầu cho chiến sĩ mới. Quá trình huấn luyện gắn với xây dựng nền nếp chính quy, rèn luyện kỷ luật, tạo chuyển biến rõ rệt về tư tưởng và hành động trong từng cán bộ, chiến sĩ.

Song song với huấn luyện, đơn vị tổ chức nhiều hoạt động thi đua, giáo dục truyền thống nhằm nâng cao nhận thức chính trị, tinh thần trách nhiệm và lòng tự hào của bộ đội. Truyền thống vẻ vang của Sư đoàn 304 trong giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước là chủ đề xuyên suốt trong các buổi sinh hoạt, tọa đàm, giao lưu giữa các thế hệ. Thiếu tá Nguyễn Đình Phúc, Chính trị viên phó Tiểu đoàn 4 tâm sự: “Mỗi lần nghe kể về Chiến dịch Hồ Chí Minh, về những trận đánh của Sư đoàn năm xưa, chúng tôi càng thấy tự hào, càng ý thức được trách nhiệm kế thừa và phát huy. Từ thao trường đến đời sống thường nhật, chúng tôi đều cố gắng làm tốt nhất vai trò của mình”.

Bên cạnh huấn luyện chính trị, quân sự, công tác hậu cần, kỹ thuật, chăm sóc đời sống vật chất và tinh thần cho bộ đội cũng được chú trọng. Các đơn vị duy trì tốt mô hình tăng gia, chăn nuôi, bảo đảm nguồn thực phẩm tại chỗ, nâng cao chất lượng bữa ăn. Doanh trại được củng cố theo hướng chính quy, xanh – sạch – đẹp, môi trường văn hóa lành mạnh, kỷ cương, thân thiện. Thượng tá Nguyễn Việt Sơn, Chủ nhiệm Hậu cần – kỹ thuật chia sẻ: “Chúng tôi xác định chăm lo tốt đời sống là yếu tố quan trọng để bộ đội yên tâm huấn luyện, rèn luyện và công tác. Hậu cần – kỹ thuật chủ động, đầy đủ là nền tảng vững chắc cho mọi nhiệm vụ”.

Ngoài ra, Sư đoàn còn phối hợp với các địa phương, các lực lượng thường xuyên nắm chắc tình hình ANCT, kịp thời phối hợp xử lý tốt các tình huống, bảo đảm địa bàn an toàn, nhất là các tình huống thiên tai gây ra trên địa bàn.

Với tinh thần “Quyết chiến – Quyết thắng” của Sư đoàn 304 vẫn được giữ gìn và phát huy, những cán bộ, chiến sĩ hôm nay đang tiếp nối hào khí cha anh, từng ngày vun đắp bản lĩnh chính trị và ý chí sẵn sàng chiến đấu, xây dựng Sư đoàn ngày càng vững mạnh toàn diện “Mẫu mực, tiêu biểu”, xứng đáng truyền thống “Đoàn kết – kiên cường – cơ động – đánh thắng”.

 NGỌC LINH