QK2 – Lục Yên là huyện miền núi nằm ở phía Đông Bắc của tỉnh Yên Bái, gồm 18 dân tộc cùng chung sống, trong đó chủ yếu là dân tộc Tày chiếm hơn 52%. Bên cạnh những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp mang tính biểu tượng của vùng đồng bào dân tộc thiểu số thì vẫn còn tồn tại những tập quán, hủ tục lạc hậu ăn sâu, bám dễ vào tư tưởng, nhận thức trong đời sống xã hội của người dân cần được từng bước xóa bỏ.

Nhận thấy giá trị, ý nghĩa của việc lưu giữ, phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc và từng bước xóa bỏ phong tục, tập quán, hủ tục lạc hậu của đồng bào trên địa bàn huyện là việc làm cần thiết, những năm qua, Đảng ủy, Ban CHQS huyện Lục Yên (Bộ CHQS tỉnh Yên Bái) đã đẩy mạnh công tác phối hợp, tham mưu với cấp ủy, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị – xã hội trong huyện tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, tuyên truyền, vận động nhân dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số từng bước xóa bỏ những phong tục, tập quán lạc hậu; nhất là những hủ tục cố hữu ảnh hưởng đến lao động, sản xuất, sức khỏe, vệ sinh môi trường, trật tự an toàn xã hội, dễ bị kẻ xấu lợi dụng để truyền bá những điều trái với đạo lý và luật pháp, gây cản trở đến việc xây dựng thôn bản, gia đình văn hoá.

Dân quân xã Lâm Thượng, huyện Lục Yên giúp dân lợp lại mái nhà sau mưa, lốc.

Quán triệt, thực hiện Nghị quyết số 10/NQ-CP ngày 28/01/2022 của Chính phủ ban hành về Chiến lược công tác dân tộc giai đoạn 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2045; Kế hoạch của UBND tỉnh Yên Bái và của huyện Lục Yên về thực hiện Chiến lược công tác dân tộc giai đoạn 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2045, Đảng ủy Quân sự huyện đã phân công các Đảng ủy viên phụ trách các cụm xã và cán bộ phụ trách các xã để nắm tình hình, phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền, đoàn thể, phát huy vai trò của Ban CHQS xã, các cán bộ thôn đội trưởng trực tiếp tham gia các buổi sinh hoạt cộng đồng để nắm rõ tâm tư, nguyện vọng của nhân dân, tích cực tuyên truyền, vận động, định hướng nhân dân thực hiện nếp sống văn minh, xóa bỏ các phong tục, tập quán lạc hậu, lỗi thời; thực hiện các tiêu chí về xây dựng nông thôn mới, nông thôn mới nâng cao… Trong đó, giúp cộng đồng dân cư xác định đâu là các phong tục, tập quán đã lỗi thời, lạc hậu; hướng dẫn tuyên truyền, vận động các thôn, bản, tổ dân phố, dòng họ, xác định và bổ sung vào quy ước, hương ước để thực hiện việc xóa bỏ, đảm bảo đúng quy trình và xuất phát từ nhu cầu tự quản, tự nguyện, thoả thuận, thống nhất của cộng đồng dân cư. Đồng thời phối hợp đẩy mạnh các hoạt động văn hoá, văn nghệ, thể dục thể thao; kết hợp lưu giữ, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống dân tộc với quảng bá du lịch, các sản phẩm đặc trưng, truyền thống văn hoá của địa phương.

Ông Nguyễn Quang Thuần, Bí thư Đảng ủy xã Tân Phượng, huyện Lục Yên cho biết: Đảng ủy, UBND xã thường xuyên lãnh đạo, chỉ đạo các lực lượng đẩy mạnh công tác tuyên truyền đến mọi cán bộ, đoàn viên, hội viên và toàn thể nhân dân thực hiện tốt việc xoá bỏ hủ tục, phong tục tập quán lạc hậu, xây dựng nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và trong các hoạt động lễ hội, như: Không tổ chức đám cưới dài ngày, không tảo hôn, kết hôn cận huyết thống; trong việc tang không giết mổ nhiều gia súc, không tổ chức dài ngày; trong tổ chức các lễ hội ở xã đảm bảo trang trọng, an toàn, tiết kiệm, không phô trương, lãng phí. Chú trọng vận động, hướng dẫn bà con nhân dân thay đổi cách nghĩ, cách làm, áp dụng những tiến bộ khoa học kỹ thuật vào chăn nuôi, trồng trọt, góp phần giúp nhân dân phát triển kinh tế, xoá đói, giảm nghèo bền vững.

Ông Triệu Văn Trọng là người dân ở thôn Lũng Cọ, xã Tân Phượng (Lục Yên) chia sẻ: Trước đây, do tập quán lạc hậu, một số hộ gia đình chưa thực hiện tốt việc xây dựng nếp sống văn minh. Nhưng từ khi được cán bộ quân sự xã đến tuyên truyền, vận động, đến nay các gia đình trong dòng họ và anh em cùng nhiều người dân trong thôn chúng tôi đã tự giác di dời chuồng trại gia súc, gia cầm ra xa nhà ở; khi ốm đau bà con đã biết tìm đến các cơ sở y tế để điều trị, không còn việc đón thầy về cúng đuổi ma như trước kia.

Ông Thạch Văn Thảo, Thôn đội trưởng thôn Xiêng 2, xã Tân Lập, huyện Lục Yên cho biết: Thôn Xiêng 2 chủ yếu là người dân tộc Dao, trước đây vẫn còn những hủ tục lạc hậu, như: Thách cưới, tổ chức lễ cưới, ma chay dài ngày; nạn tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống; quan niệm trọng nam khinh nữ nên đẻ nhiều con; chăn nuôi gia súc dưới gầm nhà sàn… Nhưng những năm gần đây, được sự phối hợp của cấp ủy, các tổ chức đoàn thể, nhất là Ban CHQS huyện, Ban CHQS xã đến tận thôn xóm để tuyên truyền, vận động nên nhận thức của người dân đã chuyển biến tích cực. Các hủ tục lạc hậu đã không còn, đặc biệt là tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống, khám chữa bệnh, tổ chức ma chay… đều phải khai báo, chấp hành nghiêm theo quy định.

Hiện nay, trên địa bàn huyện Lục Yên, phần lớn bà con nhân dân đã từng bước xóa bỏ một số tập quán, hủ tục lạc hậu và học tập, làm theo nếp sống văn minh. Từ năm 2023 đến nay, toàn huyện không có trường hợp tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống; huyện Lục Yên đang tiếp tục phấn đấu đến năm 2025 đạt các tiêu chí về đích trong xây dựng nông thôn mới cấp huyện. Đối với LLVT huyện cũng luôn tích cực, chủ động, sẵn sàng có mặt ở những nơi khó khăn, gian khổ, tham gia khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh, góp phần giữ vững, tăng cường mối quan hệ đoàn kết quân dân ngày càng gắn bó, xây dựng “thế trận lòng dân” ngày càng vững chắc.

Bài, ảnh: ĐẶNG VĂN MINH